Kök hücre, farklı hücre tiplerine dönüşebilen, kendi kendini yenileyebilen, çoğalabilen, özelleşmemiş hücrelerdir. İlk olarak 1966 yılında sıçan kemik iliğinden izole edilerek tanımlanmıştır. Kas ve sinir hücreleri gibi hücreler bölünemezken, bir kök hücresi çoğalarak milyonlarca hücre oluşturabilir. Kök hücreleri bir ömür boyunca kendini yenileme özelliğine sahiptir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte vücuttaki kök hücre sayısı azalır ve hasarlı dokuları onaramaz.
Elde edildikleri yere göre embriyonal ve yetişkin kök hücresi olarak ikiye ayrılırlar.
Embriyonal kök hücresi, embriyodan elde edilen ve çevresel faktörlerden etkilenmemiş hücrelerdir.
Yetişkin kök hücresi, beyin, kas, kemik iliği gibi farklılaşmış bir dokuda bulunan, farklılaşmamış hücre grubudur. Beyin, kas, kemik iliği, deri, diş, sindirim sistemi, göz ve pankreastan elde edilebilen yetişkin kök hücreleri, elde edildikleri doku hücrelerine çoğalabildikleri gibi farklı dokuların hücrelerine de dönüşebilirler.
Yetişkin tip hücre kaynakları kemik iliği, periferik kan, adipoz doku, deri, kalp kası, nöronal, amniyotik sıvı, göbek kordonu ve uterus kök hücresidir. Kemik iliğinde bulunan yetişkin kök hücrelerine mazenkimal kök hücreleri denir.
Kök Hücre Tedavisi Nedir?
Kök hücre tedavisi, doku uyumlu bir bağışçıdan alınan ya da kişinin kendisinden alınan kök hücrelerin hastaya damar yolu ile verilmesidir.
Kök Hücre Tedavisi Nasıl Yapılır?
Diyabet için uygulanan tedavide, hastanın çoğunlukla karın bölgesinden yağ doku alınarak laboratuvarda kök hücreler elde ediliyor ve çoğaltılıyor. Bir ay süren bu işlem sonunda kök hücreler serum ile hastaya veriliyor.
Yüksek dozlarda kemoterapi ve radyoterapi uygulandığında, hastanın bağışıklık sistemi ve kemik iliğini baskılar. Bu uygulamalardan sonra uygulanan kök hücre tedavisi ile bunlar yeniden onarılır.
Kök Hücre Tedavisi Hangi Hastalıklarda Uygulanır?
Kök hücre tedavisi kalp kasının yenilenmesi, diyabet, romatizma grubundaki hastalıklar, sinir sistemi ve omurilik yaralanmaları, diz ve çenede menisküs yırtıkları, diz ve kalça gibi eklem kireçlenmeleri, akut ve kronik lösemiler, myelodisplastik sendromlar, kök hücre bozuklukları, lipozomal depo hastalıkları, konjenital (kalıtsal) bağışıklık sistemi, karaciğer hasarları gibi bozukluklarda kullanılmaktadır. Klinik olarak, ortopedik kusurlar, kısırlık gibi bazı rahatsızlıklar ve deri hastalıklarında da kök hücre tedavisi daha fazla kullanılmaktadır.
