Çoban çantası otu Japonların uzun ömürlü olmak için tükettikleri otların başında gelir. Anavatanı Akdeniz havzası olan bu bitkinin latince adı ise “Capsella bursa-pastoris” tir. Turpgiller familyasına aittir. Ülkemizde Akdeniz, Ege, Trakya, Marmara Bölgesinde kendiliğinden yetişir.
Çoban çantası otunun tarihine baktığımızda tıbbın babası olarak bilinen Hipokrat bu bitkiyi “dölyatağı” rahatsızlıklarında önermiştir. Galen bu bitkiyi iltihaplı iç yaraların tedavisinde kullanmıştır. Gurtner bu bitkiyi kabızlık tedavisinde kullanmıştır. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi Japonların uzun ömürlü olmak için tükettiği besinler arasındadır. Çoban çantası otuiçeriğindeki bileşenlerle ilaç sanayiinde de gereken yerini almış bir bitkidir.
Çoban çantası otunun kullanılan kısımları saplarıdır ve bu saplar çiçek açma dönemi olan Mayıs-Haziran aylarında toplanır. Gölge yerlerde günüşe maruz kalmadan kurutulur veya fırınlama yapılacaksa 45 derecelik ısıda kurutulmalıdır. Kurutulduktan sonra hava almayacak şekilde cam kavanoz veya hava almayan başka bir saklama yöntemi ile rutubetsiz ortamda saklanır. Anadolu’da ıspanak tarzı pişirilerek yenilebilmektedir. Kuşkonmaz, Çobankesesi, Cıngıldaklıot adlarıyla da bilinir. Özel bir yetişme alanı bulunmamaktadır. 2000 m yüksekliğe kadar yetişmektedir ve yol kenarlarında, meralarda, avlu ve harabe yerlerde rahatlıkla bulabilirsiniz.
Çoban Çantası Nasıl Kullanılır?
Bitkinin kökleri kullanılmaz. Bunun dışında toprak üstü dediğimiz kısımları yani çiçekler ve yaprakları kullanılabilir. Çiçekleri ve yaprakları yaz aylarında toplanıp kurutulur. Bu şekilde kullanılmasında bir sakınca yoktur. Ayrıca ıspanak yemeği gibi pişirilip yenilebilir de. Çoban çantasının diğer kullanım şekilleri de çay ve özsu seçenekleridir.
Özsuyunu çıkarmak için çoban çantası taze olarak toplanır yıkanır ve ezilerek suyu çıkarılır. Cam şişelerde ve serin yerde muhafaza edilerek saklanır.
Çayı için, 60 gram çoban çantasına 4 su bardağı su ilave edilir ve kaynamaya başladıktan sonra 10 dakika daha ateşten alınmaz. 5 dakika demlendirme süresinden sonra bitkisi süzülür. Günde 3 kere (çay bardağı olmak şartıyla) içilebilir. Yemek aralarında içilmesi daha doğrudur.
Çoban Çantası Nelere İyi Gelir?
- Böbrek iltihaplarına birebirdir.
- Aşırı adet kanamalarını önler.
- Kan dolaşımını düzene sokar.
- İshali keser.
- idrar yolu iltihaplarına iyi gelir.
- Ergenlikte adet düzensizliğine iyi gelir.
- Tansiyonu dengeler.
- Basur ve yaralara iyi gelir.
- Kalp kaslarını güçlendirir.
- Emziren annelerin göğüslerinde oluşan sertlikleri giderir.
- Böbrek kum ve taşlarını döker.
- Karaciğer şişmesine iyi gelir.
- Vücuttan ödem atmaya yardım eder.
- Varise iyi gelir.
- Hamilelikte çatlayan bölgeye sürülürse çatlaklar kapanır.
- İdrar söktürür.
- Burun kanamalarını geçirir.
- Kadınlarda döl yatağı rahatsızlıklarının tedavisi için kullanılır. Yine ergenlik dönemi adet düzensizliğinin giderilmesi için kullanılabilir. (Adet düzenlemesi için regl döneminden 1 hafta önce içilmeye başlanılmalı ve regl dönemi başlayınca sonlandırılmalıdır.)
- Bağırsak kanamaları için de faydalıdır.
- Tansiyon için mucizevi bir bitkidir. Yüksek tansiyonu düşürücü olduğu gibi düşük tansiyonu da yükselterek dengede tutar.
- Kas erimesi hastalarının kullanabileceği şifalı bir ottur. Kas fıtıkları için de faydalıdır. İç organ kasları gevşekliğinde de kullanılabilir. Bunun için tentür olarak kullanılabileceği gibi aslan pençesi ile çayı hazırlanarak da içilebilir. (İbrahim Saraçoğlu’nun tavsiyesidir.)
- Yine İbrahim Saraçoğlu günde 1 bardak çoban çantası çayının hemeroid kanamalarını durdurduğunu, hem de bu rahatsızlığa engel olduğunu belirtiyor.
- Çayının gargara olarak kullanımı diş ve boğaz ağrılarını dindirir.
- Halk tarafından kanlı tükürme, kanlı işeme sorunları için de kullanılmaktadır. Ayrıca karaciğer ve böbrek ağrılarında da kullanılır.
- Oturma banyolarında kullanılması basur kanamalarını durdurucu özelliğe sahiptir.
- Böbrek, varis, karaciğer şişkinliklerini de geçirme özelliğine sahip şifalı bir bitkidir.
- Ayrıca bilinen bir zararı bulunmamaktadır.