Rekombinant DNA teknolojisi, doğada kendiliğinden oluşması mümkün olmayan, çoğunlukla farklı biyolojik türlerden elde edilen DNA moleküllerinin, genetik mühendislik teknolojisiyle kesilmesine ve elde edilen farklı DNA parçalarının birleştirilmesi işlemlerini kapsayan bir teknolojidir.
Bu teknoloji, en geniş anlamda, belli bir amaca yönelik olarak
doğrudan genetik materyal üzerinde yapılan çalışmaları kapsar.
Rekombinant DNA teknolojisi’nin genetik temeli ‘rekombinasyon’ dur.
Rekombinasyon, farklı genotipteki bireyler arasında eşleşmeler
meydana geldiğinde, ana-babaya ait kalıtsal özelliklerin dölde değişik
gruplanmalar halinde bir araya gelmesine yol açan olaylar dizisidir.
Moleküler düzeyde rekombinasyon, farklı nükleotid dizilerine sahip iki
DNA molekülünün homoloji (benzerlik) gösteren bölgeleri arasındaki
parça alışverişi sonucunda meydana gelen yeni gruplanmalardır.
Gen Klonlanması
Gen Klonlaması,
§ Bir organizmadan elde edilen ve içinde istenilen geni taşıyan DNA
parçalarının, taşıyıcı özellikte bir DNA molekülüne (vektör) bağlanarak
rekombinant DNA oluşturulması;
§ Rekombinant DNA moleküllerinin uygun bir konak hücreye sokularak
orada çoğaltılması ve hepsi birbirinin aynı olan bir DNA popülasyonunun elde edilmesidir.
§ Konak hücreler çoğaldıkça rekombinant DNA molekülleri nesillere
geçerler ve oğul hücrelerde de kopya sayılarını artırırlar.
§ Çok sayıda hücre bölünmesiyle oluşan bir klon (rekombinant DNA
teknolojisi ile sentezlenen belirli DNA/gen kopyaları) da hücrelerin her birinde istenilen geni taşıyan rekombinant DNA moleküllerinin bir ya da daha fazla sayıda kopyası bulunur.
Rekombinant DNA teknolojisi korona tedavisinde kullanıldığı iddia edilmektedir.
Rekombinant DNA Teknolojisi Uygulamaları
Rekombinant DNA teknolojisinde izlenen olayların sırası şu şekilde özetlenebilir;
1- Bir canlıdan elde edilen, istenilen özellikteki (yalıtılmış) DNA parçalarının taşıyıcı özellikteki bir DNA molekülüne (vektöre) bağlanması ve rekombinant DNA eldesi,
2- Rekombinant DNA moleküllerinin uygun bir konak hücreye sokulma (transformasyon, transdüksiyon veya konjugasyon ile)
3- rDNA’nın konak hücrede çoğaltılması (gen çoğaltımı) ve hücre bölünmesi,
4- Yavru hücrelerde yeni genin ifadesi ve ürünün eldesi.
Rekombinant DNA teknolojisinde uygulanan yöntemler 3 ana başlık halinde incelenebilir;
- Klasik uygulamalar
- Hibritleşme yöntemleri
- Polimeraz zincir reaksiyon yöntemi.
Kaynak:
1.Wikipedia
2.https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/7196/mod_resource/content/0/6.
